در مورد عقیقه در کتب فقهی مسائلی مطرح و برای آن شرایطی ذکر نموده‌اند که مهم‌ترین آنها بدین قرار است:
۱. بهتر است عقیقه در روز هفتم ولادت باشد.
البتّه انجام آن بعد از هفت روز نیز منعی ندارد، بلکه مستحب است کسی که بعد از تولّد از طرف او عقیقه نشده، هرگاه توانست خودش انجام دهد، هر چند در سنین پیری باشد و در صورتی که خود نیز عقیقه نکند، مستحب است پس از مرگش قربانی کنند. در روایات آمده است، پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بعد از آنکه به مقام نبوّت نایل شدند از طرف خود عقیقه انجام دادند.
۲. عقیقه برای نوزاد پسر و دختر هر دو سفارش شده است و در این حکم هر دو مساویند.
ولی مستحب است برای نوزاد دختر حیوان ماده و برای نوزاد پسر حیوان نر عقیقه شود. چنان که مستحب است هنگام قربانی کردن، نام نوزاد و پدر او را ببرند و دعاهای وارد شده را بخوانند.
۳. مستحب است عقیقه بیش از یک عدد باشد.
در روایات آمده است پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از طرف امام حسن و امام حسین علیهماالسلام عقیقه نمود، حضرت فاطمه زهرا علیهاالسّلام، نیز از طرف آنها عقیقه کرد. هم‌چنین امام حسن عسکری علیه‌السّلام از طرف حضرت صاحب الامر ارواحنا‌فداه تعدادی زیادی گوسفند عقیقه نمود.
۴. شرایطی که در گوسفند قربانی در ایّام حج معتبر است، در عقیقه لازم نیست رعایت شود.
البتّه اگر رعایت شود خوب است.
۵. مستحب است پا و ران عقیقه را به قابله اختصاص دهند. و افضل آن است که یک‌چهارم عقیقه به قابله اختصاص داده شود. و اگر جمع بین یک‌چهارم و ران و پا شود بعید نیست که به هر دو استحباب عمل شده باشد. یعنی یک‌چهارم حیوان که ران و پا جزء آن است به قابله داده شود. و اگر قابله نباشد به مادر کودک داده می‌شود تا آن را صدقه دهد.
در برخی روایات آمده است که یک چهارم عقیقه برای قابله است و در برخی دیگر از روایات، یک سوم برای قابله تعیین شده مگر آنکه قابله از اعضای خانواده باشد که در این صورت استحباب ندارد و در صورت نبودن قابله سهمش در اختیار مادر قرار گیرد تا به هر نحو مایل است، صدقه دهد.
۶. مستحب است گوشت عقیقه را پخته و طعامی تهیّه گردد و دست‌کم ده تن از مؤمنان دعوت شوند و از آن بخورند.
چنان که مستحب است دعوت شدگان پس از صرف غذا برای نوزاد دعا کنند. امام صادق علیه‌السّلام می‌فرماید: ده نفر از مسلمانان از گوشت عقیقه طعام داده شوند و اگر بیش‌تر باشند، بهتر است. «فَاِنْ زٰادُوا فَهُوَ اَفْضَلُ».
۷. شکستن استخوان‌های گوسفند عقیقه مکروه است.
بلکه مستحب است اعضای آن را به صورت عضو، عضو از هم جدا کنند.
۸. نظریّة مشهور در بین فقها امامیّه این است که استفاده خانواده نوزاد، به ویژه مادر و بنابر نظر علما والدین از گوشت عقیقه مکروه است.
۹. صدقه دادن بهای عقیقه کفایت از عقیقه نمی‌کند،
از این‌رو، در صورت ناتوانی از عقیقه کردن، تا زمان تمکّن آن را به‌تأخیر می‌اندازند.
۱۰. عقیقه باید گوسفند یا گاو و یا شتر باشد و گوسفند خواه میش باشد یا بز.
به قول مشهور، مستحب است عقیقه واجد شرایط و صفات قربانی در عید قربان باشد. از این‌رو، مستحب است سالم و چاق باشد و سن آن کمتر از پنج سال در شتر، دو سال در گاو، یک سال در بز و هفت ماه در میش نباشد.
گفته شده است که مستحب است در آن جمع باشد شرایط قربانی از قبیل سالم بودن از عیب، و سن آن در شتر از پنج سال کامل کمتر نباشد و در گاو از دو سال کمتر و در گوسفند از شش ماه کامل و در بز از هفت ماه کمتر نباشد؛ و این خالی از اشکال نیست کما این‌که تعیین سن آنها به‌نحوی‌که گفته شده است، بعض آن خالی از اشکال نیست. و البته که امر سهل است.
به صورت خلاصه می‌توان گفت:
عقیقه، باید از چهارپایان گوسفند، گاو و شتر باشد.
مستحب است که در آن شروط قربانی رعایت شود.
صدقه دادن پول به جای عقیقه، کافی نیست.
شکستن استخوان‌های آن کراهت دارد.
مکروه بودن خوردن پدر و مادر از عقیقه و دیگر نان خوران آنها و نیز قابله اگر نان خور یکی از پدر و مادر باشد.
قربانی و تراشیدن موی سر نوزاد در یک مکان انجام شود.
حیوان پس از تراشیدن سر نوزاد، ذبح گردد.
