هدف از قربانی رسیدن به توحید و تقوا است و توحید حقیقی آن است که انسان همه امکاناتی را که در اختیار دارد بدون چون و چرا و با کمال عشق و شوق، همانند حضرت ابراهیم علیه السلام به قربانگاه ببرد، و با خلوص نیت به هر نوع و هرجا که خدا دستور داده است به مصرف برساند.
از حضرت ابراهیم علیه السلام، کشتن فرزند و ریختن خون جوان نمیخواستند؛ بلکه هدف قلب سلیم و نشان دادن پایه توحید تا حدّ گذشت از عزیزترین سرمایهها در راه خدا با خلوص نیّت و مسرت بود.صافات/آیه۸۳-۸۴. در این صورت است که خداوند با عنایت و لطف خود، هدیه دیگر را به جای فرزند میپذیرد:«وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ؛ و بر او (گوسفندی فرستاده و) ذبح بزرگی فدا ساختیم.صافات/ آیه۱۰۷.
در کل می توان گفت:
۱) قربانی برای شخصی که قربانی میکند، رفع بلا و دفع ضرر از مال و جانش است.
۲) قربانی همان طور که از نامش پیداست، انسان را به خدا نزدیک میکند، چنان چه در آیه ۳۷ سوره حج آمده که گوشت و خون قربانی به خدا نمیرسد، اما تقوای شما به خدا میرسد و این همان تقرّبی است که از قربانی نزد خداوند متعال نصیب شخص میشود.
۳) ابیبصیر از امام صادق علیه السلام نقل میکند که از حضرت پرسیدم: علت قربانی کردن چیست؟ فرمود: همانا قربانی گناهان صاحبش را میریزد و باعث آمرزش آنها میشود، هنگامی که اولین قطره خونش بر زمین میریزد، همانا خداوند از غیب میداند، چه کسی از او میترسد و تقوا را رعایت میکند. شیخ محمد حر عاملی، وسائل الشیعه، چاپ بیروت، ج ۱۰، ص ۱۷۴.
۴) در حدیثی از امام باقر علیه السلام می خوانیم: «إِنَّ الله عَزَّ وَجَلَّ یُحِبُّ إِطْعَامَ الطَّعَامِ وَإِرَاقَةَ الدِّمَاءِ؛ خداوند عزوجل قربانی کردن و طعام دادن را دوست دارد). شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، چاپ بیروت، ج ۱۶، ص ۳۷۴.
۵) قربانی کردن علاوه بر خواصی که برای صاحب قربانی دارد، از گوشت قربانی فقرا و مساکین و کسانی که تمکن مالی برای خرید گوشت را ندارند، بهرهمند میشوند، ضمن اینکه اگر کسی از مال خود توانست بگذرد، شاید بتواند و آمادگی پیدا کند که از بدن و جان خود هم در راه خدا مایه بگذارد.